Cesja wierzytelności – co to takiego? Kiedy warto przekazać uprawnienia do długu?

Cesja wierzytelności – co to takiego?

Nierzetelni kontrahenci, którzy nie opłacają faktur w terminie i nie wywiązują się ze swoich zobowiązań, to zmora wielu przedsiębiorców. Nie tylko naruszają płynność finansową Twojej firmy, lecz także sprawiają, że nie możesz w pełni skupić się na swojej działalności, ale poświęcasz energię na szukanie sposobów, aby odzyskać należne pieniądze. Aby pozbyć się tego rodzaju kłopotów, przedsiębiorstwa coraz częściej decydują się na cesję wierzytelności. W praktyce oznacza to, że uprawnienia do wierzytelności przejmuje ktoś inny – osoba fizyczna lub przedsiębiorstwo. Od momentu określonego w umowie cesji uzyskuje ona pełne prawa do długu – otrzyma kwotę zobowiązania wraz z odsetkami, jeśli uda się je odzyskać, a dodatkowo bierze na siebie cały trud egzekwowania należności.

W umowie cesji wierzytelności występują dwie strony:

• cedent – czyli dotychczasowy wierzyciel, który chce pozbyć się długu i przekazać uprawnienia do wierzytelności innej osobie lub firmie;
• cesjonariusz – to osoba lub firma, która oficjalnie przejmuje wszystkie prawa do wierzytelności i staje się nowym wierzycielem.

Jednym z rodzajów cesji wierzytelności jest tzw. cesja powiernicza (zwrotna) – polega ona na tym, że wierzyciel przekazuje swoje uprawnienia tylko na czas odzyskiwania długu, a nabywca ściąga należność i zwraca ją wierzycielowi. Takie rozwiązanie zakłada oczywiście korzyści finansowe dla nabywcy, któremu uda się wyegzekwować spłatę należności.

Sprawdź, jak działa windykator i na jakich zasadach możesz skorzystać z jego usług, gdy chcesz odzyskać pieniądze od nieterminowych lub nieuczciwych kontrahentów.

Co może być przedmiotem cesji wierzytelności?

Zgodnie z przepisami przedmiotem cesji może być każda wierzytelność, o ile nie ma tu przeszkód w postaci: przepisów ustawy, właściwości zobowiązania (np. osobisty charakter wierzytelności) czy braku możliwości dokonania cesji, który został wyraźnie określony w umowie.
Nie ma również przeszkód prawnych, aby przelewać wierzytelności przedawnione, zabezpieczone hipoteką, zastawem lub zastawem rejestrowym. Co ciekawe, przedmiotem cesji może stać się całość lub tylko część wierzytelności (o ile jest podzielna).

Przeczytaj również: „Windykator czy komornik – kto szybciej i taniej odzyska pieniądze”.

Jakie są skutki cesji wierzytelności?

Skutkiem podpisania umowy cesji jest przeniesienie wszystkich praw związanych z wierzytelnością na inną osobę. W praktyce oznacza to, że:

• nabywca wierzytelności zyskuje prawo do odzyskanych od dłużnika pieniędzy wraz z odsetkami;
• cesjonariusz będzie od tej pory zajmował się egzekwowaniem długu;
• cesjonariusz nabywa wszystkie prawa, które wynikają ze stosunku między dotychczasowym wierzycielem a dłużnikiem;
• cedent nie może rościć sobie prawa do pieniędzy, które zostały odzyskane przez nowego wierzyciela, o ile nie miała miejsca cesja zwrotna;
• cedent zgadza się na określoną w umowie cywilnoprawnej cenę za przeniesienie długu – cesja wierzytelności nie jest jedynie możliwością pozbycia się długu, ale konkretną korzyścią finansową, jaką może odnieść zbywca wierzytelności. Decydując się na takie rozwiązanie, masz szansę na dużo szybsze odzyskanie pieniędzy, nawet jeśli są one mniejsze niż kwota Twojego długu.

Czy dłużnik musi wiedzieć o cesji wierzytelności?

Poruszając kwestię cesji wierzytelności, nie sposób pominąć osoby dłużnika. W artykule 509 Kodeksu cywilnego czytamy, że: „wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania”. W praktyce oznacza to, że dłużnik nie jest stroną w umowie cesji – do jej zawarcia nie jest wymagana jego zgoda, a nawet nie musi on wiedzieć, że jego wierzyciel się zmienił. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy w ramach porozumienia z wierzycielem dłużnik zastrzegł, że nie można przelać wierzytelności bez jego zgody.

Trzeba jednak pamiętać, że na skutek cesji sytuacja dłużnika nie może ulec pogorszeniu i muszą obowiązywać go takie same warunki spłaty zobowiązania, jak do tej pory. Powiadomienie dłużnika o zmianie wierzyciela powinno być jednak rutynową praktyką, a w tym celu wystarczy wysłanie zwykłego pisemnego zawiadomienia. Dzięki temu dowie się on m.in., na jakie konto powinien wpłacać pieniądze. Brak takiej informacji może niepotrzebnie przedłużyć i skomplikować proces odzyskiwania długu.

Umowa cesji wierzytelności – jak wygląda?

Cesja wierzytelności to umowa cywilnoprawna, która zazwyczaj jest sporządzana na piśmie. Jej celem jest zabezpieczenie interesów obu stron, a dla większego bezpieczeństwa można sporządzić ją w formie aktu notarialnego. Dokument powinien zawierać następujące elementy:

• datę i miejsce zawarcia umowy;
• dane stron umowy, tj. imię, nazwisko oraz adres cedenta i cesjonariusza;
• określenie przedmiotu oraz wartości wierzytelności;
• wszystkie dane dotyczące długu, m.in. termin spłaty zobowiązania;
• tytuł prawny do wierzytelności;
• określenie momentu przeniesienia wierzytelności;
• określenie praw i obowiązków wierzyciela i dłużnika;
• określenie ceny, za jaką cesjonariusz nabywa prawa do długu.

Cesja wierzytelności to rozwiązanie dla firm, które chcą pozbyć się problemów z odzyskiwaniem długów. Jeśli nie chcesz stawać przed dylematem, komu i na jakich warunkach sprzedać swoje zobowiązania, zainwestuj w bieżący monitoring należności, który obejmuje m.in. skuteczną windykację faktur. Nie musisz wyznaczać do tego konkretnej osoby ani uruchamiać nowego działu. Wystarczy, że zlecisz to zadanie firmie Kaczmarski Inkasso – opracujemy najlepszy, dostosowany do Twoich potrzeb sposób nadzoru nad wierzytelnościami.

Sprawdź, jak powinna wyglądać obsługa wierzytelności w firmie.

Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi

Czy jest podatek od cesji?

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu. Na liście zawartej w art. 1 ust. 1 tej znajdują się:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
• umowy dożywocia;
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
• (uchylona);
• ustanowienie hipoteki;
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
• umowy depozytu nieprawidłowego;
• umowy spółki.

Kwestia płacenia podatku od cesji wierzytelności jest więc sprawą bardziej złożoną, ponieważ umowa cesji nie została wymieniona we wspomnianej ustawie i jako taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy umowa dotycząca cesji wierzytelności przybiera postać jednej z umów wymienionych w przepisach Kodeksu cywilnego, np. umowy sprzedaży. Wtedy należy zapłacić podatek ustalony przez przepisy, czyli 1% wartości rynkowej przedmiotu czynności cywilnoprawnej. Aby uniknąć nieporozumień, skonsultuj się z doradcą podatkowym.

Ile kosztuje cesja?

Cesja wierzytelności to rozwiązanie, na którym cedent (zbywca wierzytelności) może skorzystać finansowo. Cena zależy od indywidualnych ustaleń, które zostaną określone w umowie. Może ona mieć formę płatną lub nieodpłatną.

Czym jest cesja wierzytelności przyszłych?

Cesja wierzytelności przyszłych dotyczy zobowiązań, których jeszcze nie ma, ale które mogą powstać w ramach istnienia określonego stosunku prawnego. Taką możliwość dopuszcza Kodeks cywilny. Podczas zawierania umowy cesji wierzytelności cedent i cesjonariusz mogą zdecydować się również na cesję wierzytelności przyszłych.