Czym jest poświadczenie nieprawdy i z jakimi konsekwencjami prawnymi się wiąże?

Co to jest poświadczenie nieprawdy?

Poświadczenie nieprawdy polega na celowym przedstawieniu fałszywych informacji w dokumentach, takich jak zaświadczenia czy oświadczenia, które mają znaczenie prawne. Osoba, która poświadcza nieprawdę, jest zazwyczaj uprawniona do wystawienia danego dokumentu, a jej działanie ma na celu wprowadzenie w błąd innych uczestników obrotu prawnego. Przykładem może być lekarz wystawiający fałszywe zaświadczenie o stanie zdrowia pacjenta.

Nieco innym przestępstwem jest składanie fałszywych zeznań. Oba te pojęcia różnią się zarówno definicją, jak i kontekstem prawnym. Fałszywe zeznania dotyczą sytuacji, w której świadek składa nieprawdziwe informacje podczas postępowania sądowego lub innego postępowania, które wymaga składania zeznań. Fałszywe zeznania to przestępstwo, które może popełnić jedynie świadek, a ich celem jest wprowadzenie organów ścigania lub sądu w błąd co do faktów sprawy.

Reasumując, główną różnicą między tymi dwoma pojęciami jest kontekst ich występowania: poświadczenie nieprawdy dotyczy dokumentów i może być dokonane przez osoby uprawnione do ich wystawiania, podczas gdy fałszywe zeznania dotyczą świadków składających oświadczenia w toku postępowania sądowego.

Co grozi za mówienie nieprawdy?

Poświadczenie nieprawdy, zgodnie z art. 271 Kodeksu karnego, jest przestępstwem, które może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. Osoba, która poświadcza nieprawdę w dokumencie, może być ukarana pozbawieniem wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

W przypadku mniejszej wagi czynu sąd może nałożyć karę grzywny lub ograniczenia wolności. Jednakże jeśli poświadczenie nieprawdy zostało dokonane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, kara ta będzie dotkliwsza – przepisy przewidują możliwość pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Kodeks karny, a dokładniej art. 271a, definiuje również fałszerstwo intelektualne faktur, dla którego przewidziano znacznie surowsze kary:

§ 1. Kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Warto zaznaczyć, że odpowiedzialność karną w przypadku poświadczenia nieprawdy ponoszą zarówno osoby, które się tego dopuszczają, jak i ci, którzy wyłudzają poświadczenie nieprawdy, używają dokumentów poświadczających nieprawdę, zbywają własny lub cudzy dokument stwierdzający tożsamość albo nawet posługują się cudzym dokumentem.

Poza karami, o których wspomina Kodeks karny, sąd ma dodatkowo możliwość orzeczenia innych środków karnych, takich jak zakaz wykonywania określonej profesji, co może znacząco wpłynąć na życie zawodowe sprawcy. Poświadczenie nieprawdy ma również wpływ na reputację i przyszłe możliwości zawodowe osoby oskarżonej. Skazanie za to przestępstwo może skutkować trudnościami w uzyskaniu zatrudnienia, kredytów lub prowadzeniu działalności gospodarczej.

Czy poświadczenie nieprawdy jest ścigane z urzędu?

Poświadczenie nieprawdy jest przestępstwem ściganym z urzędu, co oznacza, że organy ścigania, takie jak policja czy prokuratura, mają obowiązek wszcząć postępowanie przygotowawcze bez konieczności składania wniosku przez osobę pokrzywdzoną. Oznacza to, że jeśli organy te uzyskają informacje o możliwości popełnienia przestępstwa, są zobowiązane do podjęcia działań w celu zbadania sprawy i ewentualnego postawienia zarzutów.

Jak udowodnić poświadczenie nieprawdy?

Aby udowodnić poświadczenie nieprawdy, należy zgromadzić odpowiednie dowody, które potwierdzą, że osoba wystawiająca dokument świadomie potwierdziła nieprawdziwe informacje. Kluczowe jest wykazanie, że dokument zawierał fałszywe dane, a osoba ta miała świadomość ich nieprawdziwości w momencie składania oświadczenia. Dowody mogą obejmować zeznania świadków, dokumentację, która obala prawdziwość poświadczenia, oraz wszelkie inne materiały, które mogą potwierdzić zamiar oszustwa lub wprowadzenia kogokolwiek w błąd.

W przypadku postępowania karnego prokuratura musi udowodnić, że osoba poświadczająca nieprawdę działała z zamiarem oszukania innych i że jej działanie miało wpływ na wynik postępowania. Ważne jest również, aby dowody zebrać zgodnie z przepisami prawa, dzięki temu będą mogły bowiem zostać uznane za dopuszczalne w sądzie. W przypadku skomplikowanych spraw dotyczących poświadczenia nieprawdy pomoc prawnika specjalizującego się w prawie karnym może być kluczowa dla skutecznego przedstawienia dowodów i obrony przed zarzutami.

Jakie są konsekwencje prawne dla wierzyciela, jeżeli dłużnik poświadczy nieprawdę?

Poświadczenie nieprawdy przez dłużnika, które może obejmować fałszowanie dokumentów finansowych lub zatajenie majątku, prowadzi do sytuacji, w której wierzyciel może napotkać trudności w dochodzeniu swoich roszczeń. W przypadku gdy dłużnik zostanie ukarany za poświadczenie nieprawdy, może to wpłynąć na jego zdolność do spłaty zobowiązań, co z kolei może skutkować dalszymi komplikacjami dla wierzyciela.

Dodatkowo wierzyciel może być zmuszony do podjęcia kolejnych kroków prawnych w celu odzyskania należności, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i czasem. W sytuacji gdy dłużnik zostanie skazany za poświadczenie nieprawdy, sąd może orzec o konieczności naprawienia szkody, co może przynieść wierzycielowi pewne korzyści finansowe, jednakże proces ten bywa często skomplikowany, wymaga zaangażowania prawników oraz czasu na postępowania sądowe.

Jeśli chcesz zwiększyć szansę na odzyskanie swoich pieniędzy i podejrzewasz nieuczciwe działanie dłużnika, poproś o wsparcie profesjonalistów. Nasi eksperci Kaczmarski Inkasso mogą wesprzeć Cię w dochodzeniu roszczeń na każdym etapie, już od momentu powstania długu, czyli np. kiedy upłynie termin płatności wyznaczony na umowie czy fakturze. Im wcześniej uda się odzyskać pieniądze, tym lepiej – a doświadczeni eksperci mogą być w stanie zrobić to nawet na etapie windykacji polubownej. Dzięki temu możesz oszczędzić sobie stresu i wydatków np. na budowanie wewnętrznego zespołu do odzyskiwania długów czy uczestnictwo w procesie sądowym.