Na czym polega ulga na złe długi i kto może z niej skorzystać?

Czym są złe długi?

Złe długi to należności, które są uważane za nieściągalne, czyli takie, których nie można odzyskać od dłużnika. W praktyce tego rodzaju zadłużenia powstają w związku z transakcjami handlowymi, usługami lub pożyczkami, a dłużnik nie jest w stanie lub nie chce ich spłacić. Choć może się wydawać, że sytuacje tego typu nie zdarzają się zbyt często, wielu przedsiębiorców zaświadczy, że wcale tak nie jest. Dochodzenie należności w wielu branżach okazuje się problematyczne, a ze względu na wysokie stopy procentowe i wysoką inflację problemy z płynnością finansową dodatkowo się nasilają.

Główną przyczyną powstawania złych długów jest niewypłacalność lub tymczasowa utrata płynności (często na skutek problemów z odzyskaniem należności od swoich kontrahentów). Dłużnicy mogą być niewypłacalni z powodu problemów finansowych, bankructwa lub innych czynników, które uniemożliwiają im spłatę zobowiązań. Niestety zdarza się, że celowo unikają spłaty – np. poprzez fałszowanie dokumentów lub ukrywanie swojego majątku.

Konsekwencje złych długów dla przedsiębiorcy

Problem ze ściąganiem należności od kontrahentów może sparaliżować funkcjonowanie firmy. Złe długi stanowią bezpośredni uszczerbek dla zysków przedsiębiorstwa. Trudności lub brak możliwości odzyskania pieniędzy mogą ponadto odbić się na płynności finansowej, a więc utrudnić prowadzenie działalności i zachowanie zdolności do bieżącego regulowania swoich zobowiązań. Taka sytuacja nie tylko grozi bankructwem, lecz także bardzo niekorzystnie odbija się na wizerunku firmy – traci ona zarówno w oczach klientów czy kontrahentów, jak i instytucji finansowych.

Złe długi nie tylko ograniczają zyski, lecz także windują koszty. Próby odzyskania należności wiążą się bowiem z dodatkowymi wydatkami. Mowa tu np. o opłatach sądowych czy kosztach kierowanej do kontrahentów korespondencji.

Zobacz także: Forma prawna działalności gospodarczej – jakie są rodzaje? Co wybrać?

Mechanizmy zmniejszające ryzyko złych długów

Wiedząc, jakie konsekwencje mogą mieć złe długi, przedsiębiorcy podejmują wiele działań, które pozwalają zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Niestety nie ma skutecznej metody, by całkowicie to ryzyko wyeliminować.

Co zatem może zrobić przedsiębiorca? Przede wszystkim:

• przed zawarciem kontraktu dokładnie zweryfikować wiarygodność (renomę i sytuację finansową) potencjalnych kontrahentów;
• ustalić warunki płatności dogodne dla obu stron kontraktu – np. krótkie terminy płatności czy wprowadzenie do umowy zapisów o dodatkowych zabezpieczeniach płatności;
• stworzyć sprawny system windykacji należności (pozwalający na szybkie i skuteczne reagowanie na opóźnienia w płatnościach) – może to niewątpliwie motywować dłużników do terminowego rozliczenia faktur. Inną opcją jest znalezienie partnera z doświadczeniem w windykacji, który wesprze działania lub weźmie na siebie cały proces egzekwowania długów.

Nie da się ukryć, że skuteczne zabezpieczenie swoich interesów jest trudne i zdecydowanie czasochłonne. Wydzielenie w strukturach firmy komórki, która zajmowałaby się wyłącznie działaniami windykacyjnymi i motywowaniem dłużników do terminowego regulowania zobowiązań, w wielu przypadkach jest po prostu niemożliwe. Niesie to ze sobą koszty, które w przypadku mniejszych podmiotów zwykle nie mają uzasadnienia ekonomicznego. Między innymi z tego względu warto korzystać z profesjonalnego wsparcia firm, które ułatwią odzyskanie pieniędzy. Skontaktuj się z Kaczmarski Inkasso i sprawdź, jak możemy Ci pomóc z odzyskaniem należnych Ci pieniędzy – polubownie lub na drodze sądowej, jeśli będzie taka potrzeba.

Na czym polega ulga na złe długi?

Ulga na złe długi to mechanizm podatkowy, który pozwala firmom na odliczenie od podatku dochodowego nieściągalnych należności od swoich dłużników. Oznacza to, że przedsiębiorca może odliczyć od podstawy opodatkowania kwotę, która nie została odzyskana od dłużnika pomimo podjętych działań windykacyjnych.

Ulga na złe długi uregulowana jest w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku ustawy PIT mówi na ten temat art. 26i, opisujący dopuszczone przez ustawodawcę możliwości zmiany wysokości podstawy opodatkowania oraz strat w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami o zapłatę świadczenia pieniężnego z tytułu transakcji handlowej. Zgodnie z jego treścią, podstawa obliczenia podatku:

„może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie”.

Identyczny zapis znaleźć można w ustawie o CIT – art. 18f.
Kiedy można skorzystać z ulgi na złe długi?
Ulga na złe długi w PIT i CIT pozwala przedsiębiorcom zmniejszyć podstawę opodatkowania o nieuregulowane należności od kontrahentów, jednak by tego dokonać, muszą zostać spełnione pewne warunki:

• dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub likwidacji;
• od wystawienia faktury lub zawarcia umowy nie minęły 2 lata;
• transakcja handlowa była zawarta w ramach działalności gospodarczej obu stron, podlegającej opodatkowaniu w Polsce.

Jeśli którykolwiek z powyższych warunków nie został spełniony, zastosowanie ulgi na złe długi automatycznie przestaje być możliwe.

Zobacz także: Zadatek – czy zawsze możesz liczyć na jego zwrot?

Co z ulgą za złe długi po uregulowaniu należności?

Zasadnym pytaniem, jakie pojawia się w kontekście rozliczania ulgi za złe długi, jest zasada postępowania w sytuacji, gdy dłużnik w końcu ureguluje należność. Takie przypadki są jak najbardziej realne, gdyż ustawa dopuszcza korzystanie z ulgi w sytuacji, gdy wierzyciel nie uzyskuje zapłaty przez okres 90 dni. Jeśli po upływie 3 miesięcy sytuacja dłużnika ulegnie poprawie i finalnie opłaci zaległą fakturę, jakie działania nakazują przepisy?

Jeśli przedsiębiorca skorzystał z ulgi na złe długi, a potem udało się te pieniądze odzyskać, zobowiązany jest zwrócić wcześniej odliczoną kwotę. Zapisy na ten temat znaleźć można w przytoczonych już artykułach: art. 26i (ustawa o PIT) i art. 18f (ustawa o CIT). W obu dokumentach są one tożsame:

„W przypadku gdy po roku podatkowym, za który dokonano zmniejszenia na podstawie ust. 1 pkt 1 i ust. 3 albo zwiększenia na podstawie ust. 2 pkt 1, wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta, podatnik obowiązany jest do zwiększenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta, odpowiednio o wartość kwot uprzednio odliczonych albo doliczonych. Jeżeli kwota straty jest mniejsza od kwoty ją zmniejszającej, różnica zwiększa podstawę opodatkowania”.