Umowa-zlecenie a zajęcie komornicze – obowiązujące przepisy

Czy umowa-zlecenie pozwala uniknąć komornika?

System Ognivo to nowoczesne narzędzie informatyczne, które znacząco usprawnia proces egzekucji komorniczej w Polsce. Jego głównym celem jest szybka wymiana informacji między bankami a instytucjami uprawnionymi do pozyskiwania danych, takimi jak komornicy, ZUS czy urzędy skarbowe. Dzięki Ognivo komornicy mogą szybko ustalić, w jakich bankach dłużnicy posiadają rachunki, co umożliwia skuteczne przeprowadzenie egzekucji z zajęciem środków na kontach bankowych.
W kontekście zajęć komorniczych system Ognivo działa na zasadzie przesyłania zapytań przez komorników do banków dotyczących konkretnych dłużników. Po wysłaniu zapytania bank odpowiada jedynie informacją o istnieniu lub braku rachunku dłużnika. Taki system pozwala na znaczne skrócenie czasu potrzebnego na uzyskanie informacji o majątku dłużnika i przyspiesza cały proces egzekucyjny. W rezultacie dłużnicy często dowiadują się o zajęciu swoich środków dopiero w momencie, gdy nie mogą z nich skorzystać, co może prowadzić do nieprzyjemnych sytuacji finansowych.

System ten pozwala również komornikowi szybko zweryfikować, z jakiego tytułu dochody uzyskuje dłużnik. Myli się ten, kto uważa, że tylko umowy o pracę są uwzględnione w systemie. Umowy cywilno-prawne, czyli umowy-zlecenia oraz umowy o dzieło, również zgłaszane są do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, więc uzyskiwanie takich dochodów wcale nie pozwoli „ukryć się” przed komornikiem. Komornik może w każdym momencie wysłać zapytanie do ZUS i uzyskać informacje o zawartych przez dłużnika umowach czy posiadanych rachunkach bankowych.

Kwota wolna od potrąceń

Zgodnie z przepisami prawa w przypadku zajęcia komorniczego wynagrodzenia dłużnika istnieje możliwość zastosowania kwoty wolnej od potrąceń. Oznacza to, że dłużnik ma prawo do zachowania minimalnej kwoty wynagrodzenia, która nie może być objęta egzekucją. Wysokość tej kwoty odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu za pracę po odliczeniach składkowo-podatkowych. Aby skorzystać z tego przywileju, dłużnik musi przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające jego sytuację finansową oraz regularność wpływów z umowy-zlecenia.

Kwoty wolne od potrąceń ustawodawca definiuje w art. 87 Kodeksu pracy, który brzmi następująco:
§ 1. Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.
§ 2. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone w § 1 ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

W okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2024 roku kwota minimalnego wynagrodzenia w gospodarce wynosi 4300 zł brutto.

Ile może zabrać komornik na umowie-zleceniu?

Zajęcie komornicze to formalny proces, w ramach którego komornik podejmuje działania mające na celu potrącenie części wynagrodzenia dłużnika w celu zaspokojenia roszczeń wierzyciela. Przepisy dotyczące kwoty wolnej od potrąceń ustawodawca zamieścił w Kodeksie pracy, co oznacza, że nie dotyczą one umów-zleceń i o dzieło, które zawierane są w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. Oczywiście nie wynika z tego, że umowa-zlecenie lub umowa o dzieło pozwolą dłużnikowi uciec przed konsekwencjami swoich decyzji z przeszłości i konieczności spłaty zobowiązań. Dotyczą ich jednak nieco inne zasady.
To, jak dużą część wynagrodzenia zająć może komornik dłużnikowi, który uzyskuje dochody z tytułu umowy-zlecenia, zależy w dużej mierze od tego, czy stanowi ona jedyne źródło dochodu dłużnika, czy jest tylko jednym z kilku.

Umowa-zlecenie jako jedyne źródło dochodu

Osoby zatrudnione na podstawie umowy-zlecenia mogą w pewnych okolicznościach skorzystać z ochrony przed całkowitym zajęciem wynagrodzenia. Aby z możliwości tej skorzystać, muszą udowodnić, że ich wynagrodzenie jest jedynym źródłem dochodu oraz że wpływa regularnie na ich konto. W przypadku spełnienia tych warunków komornik jest zobowiązany do zastosowania ograniczeń dotyczących potrąceń, co pozwala dłużnikowi zachować minimalną kwotę potrzebną do przeżycia.
O jakich ograniczeniach mowa? Art. 833 Kodeksu postępowania cywilnego, poświęcony ograniczeniom egzekucji z innych świadczeń pieniężnych, w jednym z paragrafów wspomina, że przepisy art. 87 i art. 871 Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
Oznacza to, że dłużnik zatrudniony w ramach umowy-zlecenia może liczyć dokładnie na taką samą ochronę, jaką cieszą się pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę.

Umowa-zlecenie jako jedno ze źródeł dochodów

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy umowa cywilnoprawna jest tylko jednym z kilku źródeł dochodu dłużnika. Wówczas zasady zajęcia wynagrodzenia mogą być bardziej restrykcyjne. Komornik może dokonać zajęcia całej kwoty wynagrodzenia z umowy zlecenia bez możliwości zastosowania ograniczeń dotyczących potrąceń. Dłużnik musi wówczas liczyć się z tym, że egzekucja może znacząco wpłynąć na jego sytuację finansową i możliwości zapewnienia sobie środków do życia.

Zajęcie wynagrodzenia pracownika przez komornika – procedura

Zajęcie wynagrodzenia przez komornika to proces, który ma na celu zabezpieczenie roszczeń wierzyciela poprzez potrącenie części wynagrodzenia dłużnika. Przebiega on w kilku podstawowych etapach.

Krok 1: Uzyskanie tytułu wykonawczego

Pierwszym krokiem w procesie zajęcia wynagrodzenia jest uzyskanie tytułu wykonawczego przez wierzyciela. Tytuł ten może być wyrokiem sądu, nakazem zapłaty lub innym dokumentem prawomocnym, który uprawnia komornika do podjęcia działań egzekucyjnych. Bez tego dokumentu komornik nie ma podstaw do zajęcia wynagrodzenia.

Krok 2: Ustalenie miejsca pracy dłużnika

Kolejnym krokiem jest ustalenie miejsca zatrudnienia dłużnika. Komornik może to zrobić na podstawie informacji uzyskanych z ZUS-u lub urzędu skarbowego. W przypadku braku takich informacji dłużnik ma obowiązek złożenia wykazu majątku, w którym powinien wskazać swoje miejsce pracy.

Krok 3: Wysłanie zawiadomienia do pracodawcy

Po ustaleniu miejsca pracy dłużnika komornik wysyła do pracodawcy pismo informujące o konieczności zajęcia części wynagrodzenia. Pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania przepisów dotyczących kwot wolnych od zajęcia, co oznacza, że musi pozostawić dłużnikowi minimalną kwotę wynagrodzenia na życie.

Krok 4: Potrącenie wynagrodzenia

Komornik ma prawo do zajęcia określonej części wynagrodzenia dłużnika. Zgodnie z przepisami może to być maksymalnie 50% wynagrodzenia netto, po odliczeniu składek ZUS. Jednakże w przypadku gdy wynagrodzenie dłużnika nie przekracza kwoty wolnej od zajęcia (minimalne wynagrodzenie), komornik nie może potrącić żadnej kwoty.

Krok 5: Przekazywanie środków do komornika

Pracodawca jest zobowiązany do przekazywania zajętej kwoty bezpośrednio na konto komornika. Proces ten powinien odbywać się regularnie, zgodnie z harmonogramem wypłat wynagrodzeń.

Krok 6: Monitorowanie postępów egzekucji

Komornik monitoruje postępy egzekucji i w razie potrzeby podejmuje dodatkowe działania w celu odzyskania należności. Dłużnik ma prawo do składania skarg na czynności komornika oraz ubiegania się o ograniczenie egzekucji, jeśli jego sytuacja finansowa tego wymaga.

Co w sytuacji, gdy zajęcie wynagrodzenia jest niemożliwe? Możliwości jest co najmniej kilka. Jednym z kroków, jakie może podjąć komornik, jest licytacja komornicza zajętego wcześniej mienia dłużnika. Pewną alternatywę stanowi również egzekucja z nieruchomości, czyli sprzedaż nieruchomości dłużnika w celu zaspokojenia roszczeń.

Jeśli masz długi i obawiasz się, że zostaniesz bez środków do życia, skontaktuj się z naszymi ekspertami Kaczmarski Inkasso. Możemy porozmawiać o Twoim zadłużeniu i pomóc Ci rozwiązać sprawę nieuregulowanych płatności.