Czym jest i jak działa europejski nakaz zapłaty (ENZ)?

Czym jest europejski nakaz zapłaty?

Europejski nakaz zapłaty (ENZ) to, mówiąc najprościej, procedura ułatwiająca odzyskanie pieniędzy od zagranicznych dłużników, a konkretnie dochodzenie roszczeń pieniężnych w transgranicznych sprawach cywilnych i handlowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. To jednolity system, który umożliwia wierzycielom skuteczne dochodzenie swoich roszczeń w innych krajach UE.

W jakich konkretnie sytuacjach ENZ może pomóc Ci odzyskać pieniądze? Europejski nakaz zapłaty dotyczy roszczeń transgranicznych, co oznacza, że nie będziesz mógł w ten sposób wyegzekwować zaległej płatności od kontrahenta z Polski. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by po ENZ sięgnąć przy sporach z kontrahentami, pracodawcami lub stronami umów cywilnych, którzy mieszkają na terenie UE. Jeśli zatem prowadzisz działalność gospodarczą i sprzedajesz swoje produkty za granicą, możesz skorzystać z ENZ, jeśli Twój kontrahent nie opłaci w terminie faktury zakupu. Ten instrument jest dostępny nie tylko dla przedsiębiorców – pomoże Ci również w przypadku roszczeń z tytułu zawartych umów cywilnych, np. umowy najmu, umowy pożyczki czy umowy o świadczenie usług.

Czym charakteryzuje się europejski nakaz zapłaty i jakie są jego najważniejsze zalety?

Zalety europejskiego nakazu zapłaty to przede wszsytkim:

1. Prostota procedury – europejski nakaz zapłaty opiera się na jednolitych wzorach i formularzach, co ułatwi Ci ewentualne złożenie wniosku. Procedura jest maksymalnie uproszczona i nie wymaga długotrwałych postępowań sądowych, więc nie obawiaj się komplikacji.
2. Szybkość – europejski nakaz zapłaty możesz otrzymać stosunkowo szybko, zazwyczaj w ciągu kilku tygodni. To możliwe dzięki wspomnianej już uproszczonej procedurze i ograniczonemu zakresowi kontroli sądu.
3. Wzajemne uznawanie – europejski nakaz zapłaty jest automatycznie uznawany w innych państwach członkowskich UE, co oznacza, że będzie skuteczny na terenie całej wspólnoty (z wyjątkiem Danii).
4. Ograniczone środki obrony – w przypadku otrzymania europejskiego nakazu zapłaty dłużnik ma ograniczone możliwości obrony. Może on jednak wnieść sprzeciw w określonym terminie, jeśli ma ku temu uzasadnione podstawy.
5. Egzekucja – po otrzymaniu europejskiego nakazu zapłaty możesz rozpocząć procedurę egzekucyjną w celu odzyskania swojego roszczenia. Procedury egzekucyjne również są uproszczone i opierają się na wspólnych zasadach.

Czy nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym jest zbliżony do europejskiego nakazu zapłaty?

Różnica między nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w Polsce a ENZ polega głównie na tym, że polski nakaz wydaje się po przeprowadzeniu pełnego postępowania sądowego. Europejski nakaz zapłaty jest z kolei wydawany w wyniku uproszczonej procedury i ma zastosowanie w przypadku roszczeń między państwami członkowskimi UE. Jak widzisz, sięgnięcie po ENZ może być naprawdę prostym i szybkim rozwiązaniem Twoich problemów.

Jak działa europejski nakaz zapłaty?

Europejski nakaz zapłaty działa na podstawie jednolitych zasad i procedur, co oznacza, że sięgnięcie po ten instrument uruchamia proces, który obejmuje następujące etapy:

1. Wniosek – w pierwszym kroku jako wierzyciel składasz wniosek o europejski nakaz zapłaty w sądzie właściwym ze względu zamieszkania lub miejsca pobytu dłużnika. Dokument powinien zawierać informacje dotyczące stron, roszczenia pieniężnego, dowodów na jego podstawę oraz wszelkie inne istotne dla sprawy dane. O wydanie europejskiego nakazu zapłaty można się ubiegać w dowolnym państwie członkowskim UE z wyjątkiem Danii.
2. Weryfikacja – sąd zweryfikuje Twój wniosek i sprawdzi, czy spełnione zostały wszystkie wymogi formalne. Jeśli wniosek jest prawidłowy, sąd wyda europejski nakaz zapłaty. W przypadku jakichkolwiek braków lub wątpliwości może poprosić o uzupełnienie dokumentów.
3. Doręczenie – europejski nakaz zapłaty musi zostać doręczony dłużnikowi. Doręczenie może odbyć się za pośrednictwem poczty, kuriera lub innego sposobu przewidzianego przez prawo danego państwa członkowskiego.
4. Sprzeciw – dłużnik ma określony termin na złożenie sprzeciwu w odpowiedzi na otrzymany nakaz zapłaty. Jeśli nie zrobi tego w określonym terminie lub sąd odrzuci sprzeciw, nakaz zostanie uznany za wykonalny. Jeśli Twój dłużnik zgłosi skuteczny sprzeciw, sprawa przechodzi do zwykłej procedury sądowej w danym państwie członkowskim (pozew o zapłatę). Kiedy może się tak zdarzyć? Sprzeciw może być związany chociażby z podstawami faktycznymi lub prawnymi, które dłużnik uważa za uzasadnione.
5. Egzekucja – jeśli nakaz zapłaty zostanie uznany za wykonalny (po upływie terminu sprzeciwu lub po odrzuceniu sprzeciwu przez sąd), możesz rozpocząć procedurę egzekucyjną w celu odzyskania swojego roszczenia. Procedury egzekucyjne również są regulowane przez prawo danego państwa członkowskiego.

Musisz być świadomy tego, że procedura europejskiego nakazu zapłaty może nie być odpowiednia we wszystkich przypadkach. W niektórych sytuacjach konieczne będzie skorzystanie z innych procedur prawnych lub skonsultowanie się z prawnikiem specjalizującym się w sprawach transgranicznych. Nie możesz sięgnąć po ENZ chociażby w przypadku spraw administracyjnych, skarbowych czy związanych z dziedziczeniem.

Kiedy wydaje się ENZ?

Wiesz już, że europejski nakaz zapłaty może być wydany w przypadku roszczeń pieniężnych w transgranicznych sprawach cywilnych i handlowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Istnieją jednak pewne warunki, które muszą zostać spełnione, by sąd mógł wydać nakaz zapłaty. Oto najważniejsze z nich:

1. Podstawa roszczenia – wniosek o europejski nakaz zapłaty może być złożony tylko w przypadku bezspornych roszczeń pieniężnych, takich jak chociażby niezapłacone faktury za dostarczone towary czy zrealizowane usługi.
2. Transgraniczny charakter – ENZ dotyczy tylko spraw, w których co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim UE.
3. Jednolity wzór – wniosek o europejski nakaz zapłaty musi być złożony na jednolitym wzorze, zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu UE dotyczącym ENZ. Wzór zawiera wszystkie niezbędne informacje, takie jak dane stron, opis roszczenia, dowody i kwota żądania.

Ile trwa wydanie europejskiego nakazu zapłaty?

Wydanie europejskiego nakazu zapłaty zgodnie z założeniami powinno być stosunkowo szybkie. Wydający go organ zazwyczaj podejmuje decyzję w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku, jednak może się zdarzyć, że termin ten zostanie przekroczony. Musisz niestety uzbroić się w cierpliwość. Aby do minimum ograniczyć ryzyko przedłużenia się procedury, przed złożeniem wniosku skonsultuj się z fachowcem, który zweryfikuje jego poprawność oraz załączone dowody. Dostarczenie do sądu błędnie wypełnionego wniosku lub niepełnej dokumentacji będzie skutkować wstrzymaniem weryfikacji do czasu dostarczenia poprawnych dokumentów. Jeśli nakaz zostanie wydany, to jest on ważny przez 6 miesięcy od daty wydania.

Czy można wnieść sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty?

Otrzymanie europejskiego nakazu zapłaty wcale nie oznacza bezwzględnego obowiązku uregulowania zapłaty. Jeśli otrzymasz nakaz zapłaty od zagranicznego kontrahenta, musisz wiedzieć, że przepisy przewidują możliwość wniesienia sprzeciwu – procedura przypomina nieco sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, który dotyczy tylko spraw krajowych. Termin jest jednak nieco dłuższy dla ENZ.

Sprzeciw musisz złożyć w terminie 30 dni od daty jego doręczenia w formie pisemnej. Poprawnie sporządzony dokument powinieneś skierować do organu, który wydał nakaz. Po otrzymaniu sprzeciwu organ wydający nakaz powinien przeprowadzić postępowanie w celu rozstrzygnięcia sporu. Jeśli sąd uzna, że nie ma powodu do wydania ENZ, nastąpi umorzenie postępowania.

Jeśli skutecznie wniesiesz sprzeciw, nakaz zapłaty traci swoją moc wykonawczą, a postępowanie może być kontynuowane w trybie krajowym, jeśli nie osiągniesz porozumienia ze swoim kontrahentem. Pamiętaj jednak, że terminy i procedury mogą się różnić w zależności od konkretnego kraju, w którym jest składany sprzeciw. Dlatego zapoznaj się z lokalnymi przepisami i skonsultuj z profesjonalistą w dziedzinie prawa w razie jakichkolwiek wątpliwości.