Strefa wiedzy
Strona główna / Strefa wiedzy / Umorzenie postępowania – co to jest? Czy kończy sprawę?

Umorzenie postępowania – co to jest? Czy kończy sprawę?

Wkroczenie na drogę sądową to ostatni – przed egzekucją komorniczą – etap w procesie windykacji długu. Postępowanie sądowo-egzekucyjne może jednak zostać umorzone przez sąd m.in. z powodu upadłości konsumenckiej dłużnika lub innych okoliczności określonych w przepisach. Umorzenie postępowania nie jest jednak jednoznaczne z umorzeniem długu, więc jako wierzyciel nie tracisz praw do zwrotu swoich pieniędzy.

Postępowanie sądowe w windykacji

Wkroczenie na drogę sądową oznacza, że wszystkie próby windykacji polubownej – rozmowy telefoniczne, spotkania, negocjacje – nie przyniosły spodziewanego efektu. Sprawy sądowe nie zawsze prowadzą do natychmiastowego odzyskania wierzytelności, jednak umożliwiają jej zasądzenie, stwierdzają, że jest ona bezspornie należna wierzycielowi, pomagają uniknąć przedawnienia długu, a ponadto dają podstawę przymusowego egzekwowania roszczenia.

Postępowanie sądowo-egzekucyjne w sprawach, w których przedmiotem jest windykacja długu, może przybierać formę m.in.:
  • Postępowania nakazowego – gdy roszczenie jest udowodnione ściśle określonym dokumentem znajdującym się w zamkniętym katalogu. Może to być np. dokument urzędowy, zaakceptowany przez dłużnika rachunek, wezwanie do zapłaty czy pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu. Wydany na tej podstawie nakaz zapłaty to orzeczenie sądu, które ma skutki prawomocnego wyroku. Jeśli zostanie mu nadana klauzula wykonalności, będzie stanowić podstawę do wszczęcia egzekucji komorniczej.
  • Postępowanie upominawcze – odbywa się wtedy, gdy nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy dłużnik uznaje swoje zobowiązanie. W przeciwieństwie do postępowania nakazowego nie ma tutaj zamkniętego katalogu dokumentów, które stanowią podstawę do wydania nakazu zapłaty. Mimo to muszą one jednoznacznie wskazywać na zasadność roszczeń wierzyciela. Ten rodzaj postępowania może być prowadzony w formie tradycyjnej lub online jako elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU). To ostatnie wszczyna się zazwyczaj w nieskomplikowanych sprawach, które nie wymagają postępowania dowodowego.

Umorzenie postępowania – co to znaczy?

Umorzenie postępowania to jedno z rozstrzygnięć, które w formie postanowienia wydaje sąd. W praktyce oznacza to, że sprawa kończy się bez zaspokojenia roszczeń wierzyciela, czyli nie dochodzi do spłaty należności. Sąd może umorzyć sprawę w całości lub części z różnych przyczyn i na skutek wystąpienia wielu okoliczności. Dochodzi do tego z urzędu, z mocy prawa lub na wniosek samego wierzyciela.

Kiedy sąd może umorzyć postępowanie?

Do umorzenia z urzędu dochodzi najczęściej wtedy, gdy:
  • okazuje się, że suma uzyskana w drodze egzekucji jest niższa niż koszty postępowania;
  • wierzyciel od 6 miesięcy nie dokonuje żadnych czynności potrzebnych do dalszego prowadzenia sprawy lub nie wystąpił o podjęcie zawieszonego postępowania;
  • orzeczenie sądu, które stanowiło podstawę dla klauzuli wykonalności, utraciło moc lub zostało uchylone;
  • wychodzi na jaw, że egzekucja nie powinna być właściwością organów sądowych, ale np. administracyjnych;
  • dłużnik lub wierzyciel nie mają zdolności sądowej, tj. nie posiadają uprawnień do występowania w procesie sądowym w charakterze stron. Dotyczy to m.in. organizacji społecznych, które nie mają osobowości prawnej.
Umorzenie z mocy prawa następuje wtedy, gdy pojawiają się przeszkody prawne, które uniemożliwiają dalsze prowadzenie egzekucji. Dzieje się tak np. gdy firma, która jest Ci winna pieniądze, ogłasza upadłość. Jeśli osoba, która jest Ci winna pieniądze, umrze, jej dług przechodzi na spadkobiercę, o ile nie zrzeknie się on przyjęcia spadku.

Do umorzenia może dojść na wniosek samego wierzyciela, jeśli otrzyma on tzw. zastaw zabezpieczający, który w pełni zaspokaja egzekwowane roszczenia. Wniosek o umorzenie powinien mieć określoną formę – musi zawierać wszystkie niezbędne dane wraz z uzasadnieniem i załącznikami.

Umorzenie a zawieszenie postępowania

Umorzenie i zawieszenie postępowania to pojęcia, które często są używane zamiennie. W istocie opisują one dwie różne sytuacje. Gdy postępowanie zostaje zawieszone, komornik nie wykonuje dalszych czynności egzekucyjnych, ale te, których już dokonał, pozostają w mocy. Do zawieszenia postępowania dochodzi wtedy, gdy przeszkoda, która wystąpiła w trakcie prowadzenia sprawy, ma charakter przemijający i jest możliwa do usunięcia. Jeśli jest ona trwała lub jej zlikwidowanie nie nastąpi w wyznaczonym terminie, postępowanie zostanie umorzone.

Przeczytaj również: „Co to jest windykacja i na czym polega? Jakie są rodzaje windykacji?”

Jakie są skutki umorzenia postępowania?


Na skutek umorzenia postępowania dokonane czynności zostają uchylone. Mowa tu w szczególności o zajęciach czy nałożonych na dłużnika grzywnach. Jeśli sąd pozytywnie rozpatrzy wniosek o umorzenie, komornik wyda decyzję w formie postanowienia, która zostanie udostępniona zarówno dłużnikowi, jak i wierzycielowi. W dokumencie znajdują się uzasadnienie, podstawa prawna oraz wykaz kosztów komorniczych.

Czy po umorzeniu postępowania możesz odzyskać swoje pieniądze?

Umorzenie postępowania nie jest równoznaczne z umorzeniem długu. Nawet jeśli sąd umorzy sprawę, jako wierzyciel masz prawo do wszczęcia ponownej egzekucji, jeśli jest ona oczywiście dopuszczalna z punktu widzenia prawa. Pamiętaj, że po umorzeniu postępowania nadal możesz korzystać z pomocy windykatora, który nie ma uprawnień komornika, jednak również może pomóc w wyegzekwowaniu należności.

Z kolei umorzenie wierzytelności to wygaśnięcie zobowiązania w wyniku umowy między wierzycielem a dłużnikiem, w której wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik przyjmuje zwolnienie.

Postępowanie sądowe – bez względu na jego tryb – to długotrwały proces, który nie zawsze kończy się odzyskaniem należności. Dlatego zadbaj o skuteczny monitoring należności i bieżącą windykację faktur w swojej firmie. Zdanie to możesz zlecić nam – Kaczmarski Inkasso opracuje strategię monitorowania należności dostosowaną do potrzeb Twojej firmy!

Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi

Czy umorzenie postępowania kończy sprawę?

Umorzenie postępowania to jedno z możliwych rozstrzygnięć wszczętej sprawy, niemniej jednak nie jest ono równoznaczne z utratą prawa do egzekwowania swojej należności. Jako wierzyciel możesz ponownie wystąpić do sądu, jeśli nie ma ku temu prawnych przeszkód.

W jakiej formie jest wydawane umorzenie postępowania?

Umorzenie postępowania jest wydawane w formie postanowienia sądu, o którym dłużnik i wierzyciel zostaną powiadomieni w formie pisemnej.

Czy śmierć dłużnika stanowi powód do umorzenia postępowania?

Śmierć dłużnika nie stanowi powodu do umorzenia postępowania, a jedynie do jego zawieszenia. Spadkobiercy, którzy odziedziczą jego majątek, muszą spłacić również jego zobowiązania. Do umorzenia może dojść tylko wtedy, gdy wierzyciel nie wskaże spadkobierców zmarłego w ciągu 5 lat albo nie zostanie ustanowiony kurator spadku.

Czy na postanowienie o umorzeniu postępowania przysługuje zażalenie?

Tak, zażalenie można złożyć zarówno w przypadku zawieszenia, jak i umorzenia postępowania.