Jaką funkcję pełni żyrant? Kto może nim zostać i jakie wiąże się z tym ryzyko?

Kim jest żyrant?

Żyrant to osoba, która udziela poręczenia lub gwarancji finansowej w imieniu osoby trzeciej. Tym samym może być odpowiedzialny za spłatę długu lub spełnienie innych zobowiązań, jeśli osoba, której poręcza, nie jest w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań. Żyrant zaręcza, że ureguluje dług lub inne zobowiązania, w przypadku gdy główny dłużnik nie będzie mógł zrobić tego sam.

Tego typu zabezpieczenie spłaty kredytu jest jedną z dostępnych opcji. Czasem skorzystanie z niej może być jedyną szansą na uzyskanie kredytu, jeśli ustanowienie innego zabezpieczenia jest niemożliwe.

Kiedy potrzebny jest żyrant?

Żyrant, nazywany również poręczycielem, może być potrzebny w wielu różnych sytuacjach, w których istnieje ryzyko, że główny dłużnik nie będzie w stanie uregulować swoich zobowiązań, chociażby z uwagi na niską zdolność kredytową. W jakich konkretnie sytuacjach znalezienie poręczenie żyranta może być konieczne? Przykładów jest wiele:

1. Wnioskowanie o kredyt hipoteczny – banki często wymagają żyranta przy udzielaniu kredytów hipotecznych. Szczególnie w sytuacjach, gdy wnioskodawca nie spełnia wszystkich wymagań kredytowych (np. ma zbyt niską zdolność kredytową).
2. Wnioskowanie o kredyt gotówkowy – banki wymagać mogą poręczenia także w przypadku ubiegania się o kredyt konsumpcyjny. Tu również powodem jest niska zdolność kredytowa lub brak historii, co oznacza podwyższone ryzyko dla banku.
3. Wnioskowanie o pożyczkę biznesową – przy ubieganiu się o kredyt firmowy banki również mogą wymagać żyranta, aby zabezpieczyć spłatę zobowiązania. Dzieje się tak zazwyczaj w przypadku firm charakteryzujących się podwyższonym profilem ryzyka (np. przedsiębiorstw o krótkiej historii istnienia).
4. Wynajem mieszkania – niektórzy właściciele mogą wymagać żyranta od potencjalnych najemców. Zawiera się wówczas umowę, której stronami są trzy osoby – wynajmujący, najemca i poręczyciel.
5. Zawarcie umowy leasingowej – zdarza się, że przy zawieraniu umowy leasingowej na samochód lub inne ruchomości leasingodawca może zażądać poręczyciela, by w ten sposób ograniczyć ryzyko braku spłaty rat.

W każdym z tych przypadków żyrant staje się dodatkowym zabezpieczeniem dla wierzyciela i zwiększa szanse na to, że zobowiązanie zostanie spłacone.

Zobacz także: Weksel – co to takiego i kiedy z niego korzystać?

Kto może być żyrantem?

Żyrantem może być osoba, która spełnia określone warunki i ma wystarczająco silną pozycję finansową, czyli ma stabilne źródło dochodu, wysoką zdolność kredytową lub znaczące oszczędności. I chociaż nie istnieje wiele ograniczeń dla bycia poręczycielem, nie jest łatwo znaleźć osobę, która byłaby skłonna przyjąć na siebie tak duże ryzyko. Między innymi z tego względu w roli żyranta najczęściej występuje:

• członek rodziny – zazwyczaj to właśnie rodzina ręczy za swych bliskich; to najczęściej rodzice, rodzeństwo, małżonek lub dzieci;
• przyjaciel – stosunkowo często zdarza się, że na taki krok decyduje się również osoba bliska emocjonalnie, aby w ten sposób pomóc w uzyskaniu pożyczki lub wynajmie mieszkania np. przyjacielowi;
• partner biznesowy – w przypadku pożyczek lub umów leasingowych dla przedsiębiorstw częstą praktyką jest udzielenie poręczenia przez partnera biznesowego.

Każda sytuacja wymaga dokładnej analizy i zrozumienia skali ryzyka związanego z pełnieniem funkcji żyranta. Takiej decyzji nie należy podejmować zbyt pochopnie i bez pełnej wiedzy na temat sytuacji finansowej oraz planów dłużnika.

Kto nie może być żyrantem?

Grono potencjalnych poręczycieli jest niezwykle szerokie, a największym wyzwaniem wydaje się znalezienie kogoś, kto zechce przyjąć na siebie takie ryzyko. Nie znaczy to jednak, że poręczycielem ma prawo zostać każdy. Ustawodawca oraz instytucje finansowe, które zwykle są stroną umowy, przewidują kilka wyjątków od reguły. Poręczycielem nie może zostać:

• Osoba niepełnoletnia – osoba poniżej wieku, w którym uznawana jest za dorosłą zgodnie z prawem, nie może odgrywać roli żyranta. Niepełnoletni nie mają bowiem zdolności prawnej do podejmowania takich zobowiązań.
• Osoba o niskiej zdolności kredytowej – wprawdzie ustawodawca nie zabrania pełnoletnim występowania w roli żyranta, jednak banki i inne instytucje finansowe wymagają, by żyrant miał odpowiednio wysoką zdolność kredytową.
• Osoba bez stabilnego źródła dochodu – żyrant powinien mieć stabilne źródło dochodu, które pozwoli mu spłacić zobowiązania, jeśli główny dłużnik nie będzie w stanie tego zrobić. Osoby uzyskujące dochody sporadyczne lub ze źródeł nieakceptowanych przez banki, mogą nie zostać dopuszczone do roli żyranta.
• Osoba z dużym zadłużeniem – jeśli potencjalny poręczyciel ma już znaczne zobowiązania finansowe, banki mogą nie zgodzić się na udzielenie przez nich poręczenia. Zdolność takich osób do spełnienia zobowiązań poręczyciela może być mocno ograniczona, co oznacza zbyt wysokie ryzyko dla banku.

Brak spłaty poręczonego kredytu – konsekwencje dla żyranta

Jeśli główny dłużnik nie spłaca poręczonego kredytu, zgodnie z zawartą umową poręczenia żyrant może ponieść szereg konsekwencji. Pierwszą i zarazem najbardziej oczywistą jest obowiązek spłaty długu. Jeśli główny dłużnik nie spłaca kredytu, to żyrant staje się odpowiedzialny za całkowite lub częściowe jego uregulowanie. Instytucja finansowa może bowiem dochodzić swoich roszczeń od żyranta i z pewnością z tej możliwości skorzysta.

Nie da się ukryć, że jakiekolwiek unikanie zapłaty poręczonego zobowiązania lub brak takiej możliwości będą miały wpływ na zdolność kredytową żyranta. Brak spłaty poręczonego kredytu lub jakiekolwiek opóźnienia mogą bowiem zostać odnotowane w historii kredytowej żyranta, co z kolei może istotnie utrudnić mu uzyskanie pożyczek lub kredytów w przyszłości.

Brak możliwości wywiązania się z warunków umowy jest również jednoznaczny z egzekucją majątku. W przypadku braku spłaty poręczonego długu instytucja finansowa może podjąć działania prawne w celu odzyskania swoich pieniędzy. Może to obejmować egzekucję majątku żyranta – w tym nieruchomości, samochodów czy zgromadzonych oszczędności.

Konsekwencje braku spłaty poręczonego kredytu mogą być bardzo dotkliwe, dlatego też przed wyrażeniem zgody na poręczenie pożyczki warto się dobrze zastanowić. Jeśli przedmiotem umowy jest stosunkowo niewielka kwota, która nie wpłynie w istotny sposób na sytuację finansową żyranta, ryzyko jest stosunkowo niewielkie. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku żyrowania kredytu gotówkowego lub hipotecznego, opiewających na kilkaset tysięcy złotych.

Zobacz także: Kobiety mają długi w pożyczkach, a mężczyźni w bankach.

Żyrowanie kredytu – czy można się z tego wycofać?

Niestety bardzo często skalę ryzyka żyrant uświadamia sobie dopiero w momencie wystąpienia problemów finansowych u dłużnika i wezwaniu do zapłaty otrzymanym z instytucji finansowej. W takich momentach wielu żyrantów zastanawia się, w jaki sposób zabezpieczyć swoje interesy i wycofać się z poręczenia. Czy jest to w ogóle możliwe?

Wycofanie się z poręczenia kredytu może być trudniejsze niż wycofanie się z samego kredytu. Poręczenie kredytu jest umową między poręczycielem a wierzycielem, w której poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu, jeśli główny dłużnik nie będzie w stanie tego zrobić. W większości przypadków, poręczenie kredytu jest umową wiążącą i nie można się z niej wycofać bez zgody wierzyciela. Jeśli więc poręczyciel chce się wycofać z poręczenia, powinien skonsultować się z wierzycielem i omówić tę kwestię. Ten może zgodzić się na wycofanie się z poręczenia albo zażądać alternatywnego zabezpieczenia lub odmówić wycofania się z poręczenia. Pierwszy scenariusz jest bardzo mało prawdopodobny, gdyż dla wierzyciela, którym jest najczęściej instytucja finansowa, to bardzo niekorzystne rozwiązanie.

Tym samym żyrantowi nie pozostaje nic innego, jak tylko wywiązać się z warunków zawartej umowy i spłacić długi dłużnika głównego. Czy te pieniądze można odzyskać? Spłata zobowiązania dłużnika przez poręczyciela pozwala na dochodzenie zwrotu tej kwoty. Jeśli polubowne metody zawodzą, żyrant może złożyć pozew o zapłatę i próbować dochodzić swoich środków na drodze sądowej. Niestety nawet taka ścieżka nie gwarantuje pomyślnego zakończenia sprawy i odzyskania pieniędzy.