Na czym polega rozdzielność majątkowa? Jaką ją uzyskać?

Czym jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa jest uregulowana w prawie cywilnym. Określa, że małżonkowie posiadają odrębne majątki i nie odpowiadają wzajemnie za długi drugiego małżonka. W praktyce oznacza to, że majątki małżonków są oddzielone i niezależne od siebie, chyba że małżonkowie zdecydują inaczej, np. poprzez ustanowienie wspólności majątkowej.

Co do zasady w Polsce obowiązuje zasada wspólności majątkowej. Istnieje jednak wiele powodów, które mogą skłonić małżonków do ustanowienia rozdzielności majątkowej (np. duży majątek jednego z małżonków lub ryzyko związane z prowadzoną działalnością gospodarczą). Rozdzielność majątkowa ma na celu zapewnienie niezależności finansowej małżonkom oraz ochronę ich majątków przed ewentualnymi długami drugiej osoby. W takiej sytuacji każdy z małżonków zarządza swoim majątkiem niezależnie i w sposób zgodny z własnymi potrzebami i decyzjami.

Dlaczego jeszcze warto rozważyć rozdzielność majątkową? Chociażby dlatego, że w przypadku rozwodu lub separacji rozdzielność majątkowa może ułatwić podział wspólnie zgromadzonych dóbr i pozwolić na uniknięcie konfliktów z tym związanych.

Dowiedz się też, jak działa giełda wierzytelności.

Co daje rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa między małżonkami ma kilka wymiernych korzyści i zapewnia zabezpieczenia dla każdej ze stron. Jeśli zastanawiasz się nad rozdzielnością majątkową, pamiętaj, że:

• zapewnia ona każdemu z małżonków kontrolę nad własnymi finansami. Dzięki niej każdy małżonek może swobodnie zarządzać swoim majątkiem, samodzielnie podejmować decyzje finansowe i dysponować środkami według własnych potrzeb i preferencji,
• dzięki rozdzielności majątkowej majątki małżonków są oddzielone, co oznacza, że długi jednego małżonka nie obciążają majątku drugiego. W przypadku problemów finansowych jednego z małżonków drugi małżonek nie ponosi odpowiedzialności za te długi. Jest to szczególnie istotne w przypadku par, w których jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i odpowiada za jej zobowiązania całym swym majątkiem,
• w przypadku rozwodu lub separacji zasada rozdzielności majątkowej ułatwia podział majątku,
• może ona również wpłynąć na dziedziczenie majątku, ponieważ majątek każdego małżonka jest jego własnością i może być dziedziczony zgodnie z jego wolą. To oznacza, że majątek nie przechodzi automatycznie na drugiego małżonka po śmierci.

Oczywiście nie jest tak, że rozdzielność jest w każdej sytuacji lepsza niż wspólność majątkowa. Wspólność majątkowa zakłada równy udział małżonków w majątku, co sprzyja partnerskiemu podejściu do gospodarowania finansami rodziny. Dzięki wspólnie podejmowanym decyzjom często pozwala na efektywniejsze zarządzanie majątkiem i lepszą jego ochronę. Wspólny majątek może pomóc również w uzyskaniu kredytów lub pożyczek, gdyż banki wówczas biorą pod uwagę łączne zasoby obu małżonków w ocenie zdolności kredytowej, wówczas jednak robią to także z kosztami utrzymania gospodarstwa domowego.

Przeczytaj też: Kiedy następuje przedawnienie długu?

Czy można zrobić rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa?

Przepisy pozwalają ustanowić rozdzielność majątkową również w trakcie trwania małżeństwa. Konieczne jest w takiej sytuacji zawarcie umowy między małżonkami. Pozwoli ona uregulować wspólne relacje majątkowe i ustalić, że ich majątki od teraz będą odrębne i niezależne od siebie.

Majątkowa umowa małżeńska musi spełniać określone wymogi prawne. Zgodnie z treścią art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

§ 1. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
§ 2. Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Intercyza a rozdzielność majątkowa

Intercyza, zwana również umową majątkową małżeńską, jest dokumentem, który wprowadza w życie nowe uregulowania prawne dotyczące majątku małżeńskiego. Zawierana jest między małżonkami lub przyszłymi małżonkami, by ustalić odmienne zasady dotyczące majątku niż te obowiązujące w ramach ustawowej wspólności majątkowej.

Oba te pojęcia są często używane zamiennie, co może prowadzić do nieporozumień. Intercyza nie odnosi się wyłącznie do rozdzielności majątkowej. Może obejmować także inne formy regulacji majątkowych, takie jak rozszerzona wspólność ustawowa czy ograniczona wspólność ustawowa. Dlatego też przed podpisaniem intercyzy zawsze dokładnie analizuj jej postanowienia, a w razie konieczności zasięgnij porady specjalisty, by mieć pełną świadomość skutków prawnych wynikających z takiej umowy.

Przeczytaj też: Kim jest wierzyciel? Czym się zajmuje?

Jak przebiega ustanowienie rozdzielności majątkowej?

Ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami może odbywać się na kilka sposobów, w zależności od wybranej formy rozdzielności majątkowej.

Podstawowym sposobem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest zawarcie umowy między małżonkami, w której określają oni, że ich majątek ma być rozdzielny. Umowa ta powinna być zawarta na piśmie i sporządzona w formie aktu notarialnego.

Istnieje również możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej na drodze postanowienia sądowego, na wniosek jednego z małżonków. W tym przypadku konieczne jest jednak spełnienie pewnych wymagań – przepisy wprawdzie dopuszczają taką możliwość, jednak tylko z ważnych powodów. Traktuje na ten temat art. 52 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”. Co należy rozumieć przez ważny powód - m. in.:

• separacja;
• nałogi jednego z małżonków;
• trwonienie majątku przez jednego z małżonków.

Chcąc ustanowić rozdzielność majątkową na drodze sądowej, wniosek złóż w sądzie rejonowym właściwym dla waszego miejsca zamieszkania lub ewentualnie miejsca zamieszkania strony pozwanej.

Ile kosztuje rozdzielność majątkowa w trakcie małżeństwa?

Umowa rozdzielności majątkowej musi mieć formę aktu notarialnego. Podstawowa cena za sporządzenie aktu to 400 zł + VAT. Z tej opcji można skorzystać tylko w sytuacji, gdy małżonkowie są zgodni co do zmiany ustroju majątkowego w małżeństwie.

Gdy małżonkowie nie mogą się w tej sprawie porozumieć, niezbędne będzie postępowanie sądowe. W praktyce oznacza to, że orzeczenie w sprawie rozdzielności majątkowej na wniosek jednego z małżonków wyda sąd. Koszty w tym przypadku będą oczywiście istotnie wyższe. Za samo wniesienie pozwu do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej trzeba zapłacić 200 zł.

Przeczytaj też: Na czym polega wezwanie do zapłaty?