Dłużnik złożył sprzeciw od nakazu zapłaty. Co to oznacza dla Ciebie jako wierzyciela?

Postępowanie upominawcze to jeden z najszybszych sposobów na sądowe odzyskanie długu. Jeśli jako wierzyciel przedstawisz dowody (np. faktury, umowy) wskazujące na zasadność roszczenia, sąd może wydać nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym. Dokument ten, doręczony dłużnikowi, zobowiązuje go do zapłaty należności (wraz z kosztami) w ciągu 14 dni lub do wniesienia sprzeciwu. I właśnie ten drugi scenariusz jest często dla wierzycieli źródłem niepokoju.

Czym jest sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym?

Zacznijmy od podstaw. Nakaz zapłaty wydany przez sąd (w tym przez e-sąd w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym, EPU) jest dla wierzyciela bardzo korzystny. Stwierdza on istnienie długu i nakazuje jego spłatę.

Sprzeciw od nakazu zapłaty to sformalizowany środek obrony przysługujący dłużnikowi (pozwanemu). Jest to jego ustawowe prawo do zakwestionowania roszczenia wierzyciela (powoda) w całości lub w części.

Z perspektywy wierzyciela wniesienie sprzeciwu przez dłużnika oznacza jedno: sprawa nie zakończy się szybko. To sygnał, że dłużnik zamierza podjąć obronę, a odzyskanie pieniędzy będzie wymagało przejścia przez pełne postępowanie sądowe.

Skutki wniesienia sprzeciwu – różnice między EPU a sądem tradycyjnym

To, co dzieje się po sprzeciwie, zależy od tego, gdzie wierzyciel złożył pozew. Skutki są inne w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym (EPU) i w „zwykłym” postępowaniu upominawczym (prowadzonym na zasadach ogólnych).

Sprzeciw w postępowaniu upominawczym prowadzonym przez sąd rejonowy lub okręgowy na zasadach ogólnych

Jeśli pozew został złożony bezpośrednio do sądu właściwego (np. rejonowego), to po skutecznym wniesieniu sprzeciwu przez dłużnika:

1. Nakaz zapłaty traci moc (w części objętej sprzeciwem), nie może stać się podstawą egzekucji komorniczej.
2. Sprawa toczy się dalej w tym samym sądzie. Sąd nie przekazuje sprawy. Po prostu zmienia ona tryb z upominawczego na zwykły proces (lub postępowanie gospodarcze).
3. Przewodniczący wyznacza rozprawę, a sprawa trafia na salę sądową.

Sprzeciw w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym (EPU)

Jeśli dłużnik skutecznie wniesie sprzeciw od nakazu wydanego przez e-sąd (Sąd Rejonowy Lublin-Zachód):

1. Nakaz zapłaty traci moc.
2. Sąd NIE przekazuje sprawy – sąd umarza postępowanie w EPU.
3. Wierzyciel ma 3 miesiące od daty umorzenia, aby ponownie złożyć pozew w tej samej sprawie, tym razem na zasadach ogólnych (do sądu właściwego dla dłużnika).
4. Jeśli wierzyciel zdąży w tym terminie, musi uzupełnić opłatę sądową (różnicę między opłatą w EPU a pełną opłatą) i zachowuje skutki prawne pierwotnego wniesienia pozwu (np. przerwanie biegu przedawnienia). Jeśli się spóźni, traci te korzyści.

W skrócie: sprzeciw w EPU kończy sprawę w e-sądzie i zmusza wierzyciela do rozpoczęcia niemal od nowa w sądzie tradycyjnym.

Termin i wymogi formalne sprzeciwu

Choć to dłużnik musi zadbać o formalności, wierzyciel powinien wiedzieć, jakie one są. Dlaczego? Ponieważ błędy dłużnika działają na korzyść wierzyciela.

Termin na sprzeciw

Termin na wniesienie sprzeciwu jest ściśle określony i zależy od miejsca doręczenia nakazu dłużnikowi:

• 14 dni (dwa tygodnie) – jeśli doręczenie ma miejsce na terytorium Polski.
• 1 miesiąc – jeśli doręczenie ma miejsce na terytorium Unii Europejskiej.
• 3 miesiące – jeśli doręczenie ma miejsce poza Unią Europejską.

Termin liczy się od dnia faktycznego doręczenia nakazu zapłaty. Jeśli dłużnik się spóźni, sąd odrzuci sprzeciw, a nakaz się uprawomocni.

Wymogi formalne

W postępowaniu upominawczym prowadzonym przez sąd rejonowy lub okręgowy pozwany (dłużnik) co do zasady powinien podnieść zarzuty i wskazać dowody już w sprzeciwie; spóźnione twierdzenia i dowody mogą zostać pominięte (zwłaszcza w sprawach gospodarczych 2– art. 458⁵ k.p.c.; w trybie ogólnym – art. 205³ i 205¹² k.p.c.), chyba że wykaże, że ich wcześniejsze powołanie nie było możliwe.

W EPU (e-sądzie) zgodnie z art. 505³⁵ k.p.c. sprzeciw nie wymaga przedstawiania zarzutów ani dowodów. Dłużnik musi jedynie wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części.
W praktyce oznacza to, że w EPU sprzeciw jest dla dłużnika bardzo łatwy do złożenia i skutecznie blokuje szybką windykację, nawet jeśli nie ma on (jeszcze) żadnych argumentów obronnych.

Co się dzieje po wniesieniu sprzeciwu? Droga wierzyciela do odzyskania należności

Jeśli dłużnik wniósł sprzeciw skutecznie, sprawa trafia na rozprawę. To moment, w którym rola wierzyciela staje się kluczowa.

To już nie jest proste postępowanie „z dokumentów”. W zwykłym procesie sądowym to na powodzie (wierzycielu) spoczywa ciężar dowodu. Oznacza to, że jeśli chcesz odzyskać swoje pieniądze, musisz przed sądem udowodnić istnienie i wysokość długu oraz fakt, że nie został on spłacony.

Sąd wezwie Cię (jako powoda) do uzupełnienia materiału dowodowego. Polega to na przedstawieniu wszystkich dokumentów, na które powoływałeś lub powoływałaś się w pozwie (oryginały umów, faktur, wezwań do zapłaty, korespondencja e-mailowa), a także odnieść się do zarzutów podniesionych przez dłużnika w sprzeciwie.

Najczęstsze zarzuty dłużnika w sprzeciwie – jak się przygotować?

Dłużnicy, broniąc się przed zapłatą, najczęściej podnoszą kilka standardowych argumentów. Jako wierzyciel musisz być gotowy na ich odparcie.

1. Zarzut przedawnienia – najczęstszy i najpoważniejszy zarzut. Dłużnik twierdzi, że roszczenie jest przedawnione (np. minęły 2 lub 3 lata dla roszczeń biznesowych). Musisz być w stanie wykazać, że termin nie upłynął, lub że został przerwany (np. przez uznanie długu).
2. Nieistnienie roszczenia – dłużnik twierdzi, że umowa nigdy nie została zawarta lub usługa nie została wykonana.
3. Zapłata długu – dłużnik przedstawia (lub twierdzi, że przedstawi) dowody zapłaty.
4. Błędy formalne, np. błędy w fakturze, brak Twojego podpisu na umowie, nieprawidłowe doręczenie wezwania do zapłaty.

Przygotowanie się do odparcia tych zarzutów wymaga dogłębnej analizy dokumentacji i znajomości procedur.

Proces sądowy po sprzeciwie – kiedy warto skorzystać ze wsparcia?

Wniesienie sprzeciwu przez dłużnika to dla wielu przedsiębiorców frustrujący moment. Oznacza konieczność zaangażowania czasu i zasobów w proces sądowy. Zamiast skupiać się na prowadzeniu biznesu, muszą przygotowywać pisma procesowe i uczestniczyć w rozprawach.
Właśnie na tym etapie wsparcie ekspertów od windykacji może być niezastąpione. W Kaczmarski Inkasso doskonale rozumiemy, że wniesienie sprzeciwu to normalny element gry rynkowej.

Jak pomagamy wierzycielom, gdy sprawa trafia na drogę sądową?

• Oszczędność czasu i zasobów: przejmujemy na siebie i naszych partnerów ciężar prowadzenia sprawy. Zamiast angażować własnych pracowników w skomplikowane procedury prawne, możesz zlecić to zewnętrznym ekspertom. To outsourcing procesów windykacyjnych, który pozwala Ci skupić się na zarabianiu pieniędzy, a nie ich odzyskiwaniu.
• Wsparcie merytoryczne: analizujemy zarzuty dłużnika i pomagamy w przygotowaniu skutecznej odpowiedzi procesowej oraz zgromadzeniu materiału dowodowego.
• Kompleksowa obsługa: możemy przeprowadzić Cię przez postępowanie sądowe (w tym EPU i tryb zwykły po sprzeciwie), aż po skuteczną egzekucję komorniczą.
• Alternatywne rozwiązania: jeśli proces sądowy okaże się długotrwały, analizujemy inne możliwości, jak np. sprzedaż wierzytelności na „giełdzie długów”, co pozwala na szybsze odzyskanie zamrożonych pieniędzy.

Wniesienie sprzeciwu przez dłużnika nie oznacza, że straciłeś czy straciłaś swoje pieniądze. Oznacza jedynie, że droga do ich odzyskania będzie wymagała bardziej specjalistycznych działań.

Podsumowanie

Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym to prawo dłużnika do obrony, które przenosi sprawę na salę sądową. Dla wierzyciela jest to sygnał, że szybka windykacja się nie powiodła i rozpoczyna się regularny proces. Kluczowe staje się wtedy solidne przygotowanie merytoryczne, zgromadzenie pełnej dokumentacji i gotowość do udowodnienia swojego roszczenia przed sądem.

Najczęściej zadawane pytania o sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (FAQ)

Co to jest sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym?

Jest to pismo procesowe, w którym dłużnik (pozwany) kwestionuje nakaz zapłaty wydany przez sąd. Skuteczne wniesienie sprzeciwu powoduje, że nakaz traci moc, a sprawa jest kierowana na rozprawę do sądu powszechnego.

Jaki jest termin na wniesienie sprzeciwu przez dłużnika?

Dłużnik ma na to 14 dni (dwa tygodnie) od momentu otrzymania (doręczenia) nakazu zapłaty z sądu.

Jakie są skutki wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty dla wierzyciela?

Głównym skutkiem jest utrata mocy przez nakaz zapłaty (w zaskarżonej części) i przekazanie sprawy do normalnego procesu sądowego. Oznacza to, że wierzyciel będzie musiał udowodnić swoje roszczenie na rozprawie.

Czy dłużnik płaci za wniesienie sprzeciwu?

Samo wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie podlega opłacie sądowej. Jest to działanie darmowe dla dłużnika.
Warto dodać, że opłaty pobierane są w przypadku innych pism, np. sprzeciwu od wyroku zaocznego lub zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jednak w omawianym tu trybie upominawczym – jest on bezpłatny. Oczywiście, strona, która ostatecznie przegra cały proces, będzie zobowiązana do zwrotu kosztów procesu (w tym kosztów zastępstwa procesowego) stronie wygrywającej.

Co robić jako wierzyciel, gdy dłużnik wniesie sprzeciw?

Należy przygotować się na proces sądowy. Przede wszystkim trzeba zgromadzić wszystkie dowody potwierdzające istnienie i wysokość długu (umowy, faktury, protokoły, korespondencję) oraz przygotować się na odparcie zarzutów dłużnika (np. zarzutu przedawnienia). Warto na tym etapie skorzystać ze wsparcia ekspertów w zakresie windykacji sądowej.

Źródła

1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 1568, z późn. zm.), w szczególności Art. 497–505 (Postępowanie upominawcze).
2. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2025 r. poz. 1228, z późn. zm.).